Dorpsschool Sint-Oedenrode, 1888.

Vorige foto | Volledige grootte | Terug naar het album | Volgende foto

Het begin van onze dorpsschool gaat verloren in een nevelig verleden. Rond 1100 werd door de graaf van Rode een kapittel gesticht en verbonden aan de nieuwe kerk van Sint Oda. We mogen veronderstellen dat een van de kapittelheren zich vanaf die tijd al heeft beziggehouden met het onderwijs. In 1248 krijgen we hierover meer zekerheid, omdat de hertog van Brabant toen een vast inkomen beschikbaar stelde voor een kanunnik-scholaster, die werd belast met het toezicht over de school en moest zorgen dat er, indien nodig, een schoolmeester werd aangesteld. Het onderwijs is echter zeker beperkt gebleven tot een kleine groep uit de hogere standen. In 1608
lazen we dat de kinderen werden opgeleid tot en met de eerste beginselen van het Latijn en, als zij begaafd waren, ook verder. In oorsprong was het dus een Latijnse school. Na 1648 namen de hervormden deze school over. We kunnen ons moeilijk voorstellen dat zij toen door veel kinderen werd bezocht. Er is sprake van een ,,seecker huyseken daertoe geapproprieert", maar dit was zeer vervallen. Pas in de loop van de achttiende eeuw zijn er tekenen dat het schoolbezoek wat beter werd. Ook in de hoeken van Nijnsel, Olland en Eerde, dat toen nog voor een deel aan Sint-Oedenrode behoorde, werden scholen gesticht of opnieuw in gebruik genomen. In 1799 werden alle scholen tezamen bezocht door driehonderd à vierhonderd leerlingen, afhankelijk van het seizoen. De laatste hervormde schoolmeester van de dorpsschool was Jan Claessen (1819-1855). Op 15 januari 1857 werd Willem van Haeren benoemd tot hoofd van deze school en hij bleef dit tot aan zijn dood in 1895. Hij was een Rooienaar van geboorte en naast de pastoor en de burgemeester werd hij een van de meest geziene figuren in het dorp. Nu nog hoort men oudere mensen met ontzag over hem spreken.
Op de foto, die dateert van 1888, staat Willem van Haeren (rechts) met zijn baardige ondermeester Diels en een onbekende. Van de kinderen zijn nog slechts een paar namen bekend, maar het is alleen al de moeite waard om deze foto te plaatsen vanwege de klederdracht uit die tijd: de kleine boerinnetjes met hun zwarte mutsen en mouwschorten en daarnaast de al heel wat sjieker geklede burgermeisjes. Van links naar rechts op de vierde rij: 1. Mina Kluijtman, 3. Gijsberdina van de Laar en 8. Mina Moeskops.
Derde rij: 1. Miet Moeskops, 4. Anna van de Bracht, 5. De Mol, van Buitenrust. 6. Micke Moeskops. 7. Drieka Moeskops. 8. Anna van der Hagen (Anna Spek).
Tweede rij: 2. Dina Diels, 3. Constance Diels en 4. Harrie van Houtum.
Eerste rij: I. Antoon van Houtum en 4. Fried Moeskops.